Wielwebspinnen

Familie Araneidae

Terug naar start <------

Cyclosa conica met een prooi in haar wielweb
Cyclosa conica met een prooi in haar wielweb

Dit is een grote familie met meer dan 2500 soorten wereldwijd. In Europa zijn er zeventien genera met 50 beschreven soorten.
Als deze spinnen maken een wielweb die groot zijn in verhouding met de grootte van de spin. De spiralen van deze webben zitten in het centrum dichter op elkaar. De genera Cyclosa en Argiope maken een extra dicht spinsel in het centrum van het web.

De meest bekende wielwebspin is wel Araneus diadematus, de kruisspin, met in andere talen namen als: cross spider, Kreuzspinne or Epeire diademe.
In Nederland komt Argiope bruennichi elk jaar noordelijker en kan zelfs tot het midden van Nederland waargenomen worden. Dit is waarschijnlijk te wijten aan de mildere winters. Zij wordt ook wel wespspin genoemd, door haar tekening die lijkt op een wesp. Verder is de witte zigzag band in haar web opvallend. Zie Argiope.
Meer informatie over de webbouw hier --> Web en zijde


Genus Araneus

Araneus is waarschijnlijk de spin die het meest gezien wordt. Ze is vrij groot (8 tot 20 mm) en ze maakt grote webben. In de herst zijn de webben en spinnen op zijn grootst en menigeen loopt er in de morgen in. In de ochtend, als de zon in de met dauwdruppels bedekte draden schijnt, zijn de webben op zijn mooist.
Het mannetje is vaak veel kleiner dan het vrouwtje en hij moet zeer voorzichtg te werk gaan om het vrouwtje te kunnnen en mogen bevruchten. In de Herst verlaat het vrouwtje haar web en legt een gelige eicocon met 300 tot 800 eitjes op een beschutte plek. Daar blijft ze zitten tot ze overlijdt. De eitjes overwinteren en komen pas in mei weer uit. De jonge spinnetje zijn geel met een zwarte stip op het achterlijf.
Als het web van deze spinnen vernield is door de wind, oud wordt of vernield raakt door het vangen van veel prooi dan eet de spin een groot gedeelte van het web op en spaart zij kostbare energie. De belangerijke consrtructiedraden laat de spin zitten zodat zij de volgende dag snel het web opnieuw kan spinnen.
De soort varieërt veel in kleur en tekening en zij kunnen in enkele dagen verkleuren naar een andere kleur.

Araneus diadematus
Araneus diadematus
Araneus diadematus

Araneus diadematus

Jonge wielwebspinnetjes.

 

Araneus  diadematus Araneus diadematus female
Araneus diadematus man Araneus diadematus vrouw
De kruisspin kan je overal vinden. Ook vaak voor de ramen van het huis.
(Ze houden waarschijnlijk ook veel van TV-kijken).
Araneus diadematus female and male Araneus diadematus female
Araneus diadematus man en vrouw Araneus diadematus kan enorm verschillen in kleur en tekening
Araneus diadematus female Araneus diadematus female
Araneus diadematus Araneus diadematus
Araneus angulatus Araneus circe
Araneus angulatus Araneus ZZ083 circe?
Araneus quadratus Araneus quadratus
Araneus quadratus Araneus quadratus
Araneus quadratus
Araneus quadratus Araneus quadratus
Araneus quadratus Araneus quadratus by Paul Beattle
Araneus quadratus male Araneus quadratus male
Araneus quadratus male Araneus quadratus male
Araneus marmoreus Araneus quadratus
Araneus marmoreus var. pyramidatus Foto Eric van Poppel Araneus quadratus in enkele dagen naar wit verkleurd
Araneus marmoreus Araneus marmoreus
Araneus marmoreus var. pyramidatus Foto Hans Jonkman Araneus marmoreus Foto Hans Jonkman

Genus Araneus was Atea

Araneus sturmi witruitwielwebspin Araneus sturmi witruitwielwebspin
Deze spin leeft op coniferen en struiken en is 3 -5 mm groot. Deze spin lijkt erg op Atea triguttata (drievlekwielwebspin) de andere species in dit genus.


Genus Aculepeira

Van de twee Europese soorten komt alleen Aculepeira ceropegia noordelijker voor.
De spin is 12 tot 15 mm lang. Ze wordt ook eikenbladspin genoemd naar de vorm van het eikenblad op het achterlijf.
Ze maakt een wielweb en een vluchtplaatsmatje in de buurt van het web.

Aculepeira_ceropegia Aculepeira_ceropegia
Aculepeira ceropegia Aculepeira ceropegia
Aculepeira_armida
Aculepeira armida Aculepeira armida


Genus Agalenatea


Agalenatea redii is het enige Europese lid in dit genus. De man is 3,5 - 4,5 mm lang en het vrouwtje 5,5 - 7 mm.
Ze kan herkend worden aan het bijna circelvormige achterlijf en het V-teken aan de voorkant hiervan.
De spin is erg variabel van kleur en tekening.

Agalenatea redii Agalenatea redii
Agalenatea redii Agalenatea redii
Agalenatea redii Agalenatea redii
Agalenatea redii Agalenatea redii
Agalenatea redii Agalenatea redii


Genus Araniella

Araniella cucurbitina
Araniella cucurbitina vrouw in web
Araniella cucurbitina lijkt erg op Araniella alpica (onder) De rode punt bij haar spintepels is karakteristiek voor deze spin.
Ze zijn 4 - 11 mm groot.
Araniella cucurbitina Araniella cucurbitina
Araniella cucurbitina vrouw Araniella cucurbitina man
Araniella cucurbitina
Araniella cucurbitina Araniella cucurbitina
Araniella cucurbitina vrouw en man. De man zoekt voorzichtig toenadering
Araniella alpica
Araniella alpica Araniella inconspicua (by Lionel Dabat)
Araniella alpica leeft in de Alpen zoals haar naam doet vermoeden. Ze lijkt erg op Araniella inconspicua en Araniella opisthographa.
Araniella displicata
Araniella displicata bewaakt haar cocon met eitjes. Araniella displicata male
Araniella displicata
Araniella displicata female Araniella displicata juvenile
Araniella maderiana
Araniella displicata Araniella maderiana (by Gustavo Peña Tejera)


Genus Argiope

Meer op deze pagina
Argiope bruennichi
valt op door de witte zigzag band die in het web loopt. Dit is karakteristiek voor alle Argiopes.
Lang is gedacht dat de zigzagband het web zou versterken maar er zijn andere theorieën. De zigzag zou kunnen dienen op vogels er van te weerhouden om door het web heen te vliegen.
Een andere theorie kan makkelijk getoetst worden door de spin te bedreigen met een stokje. Ze gaat dan in het web trillen en door de witte zigzagbanden ziet dit er vervaarlijk uit. Het schrikt dus belagers af.
Een laatste theorie is dat de banden UV-straling extra weerkaatsten wat insecten zou aanlokken.

Het vrouwtje van Argiope bruennichi heeft een lengte van 11 tot 15 mm en het veel kleinere mannetje 4 tot 4,5 mm.
Ze maakt het web dicht bij de grond in lang gras. Argiope bruennichi is de enige soort in dit genus in NW-Europa.

Argiope bruennichi Argiope bruennichi

Argiope bruennichi (jong) of wespspin.
Het vrouwtje maakt bruine flesvormige eizakjes die ze in het web hangt en bewaakt.
Als de eitjes zijn uitgekomen gaat de moeder dood.

Kijk ook eens op de pagina Argiopes from the USA en op de Australian spider site.

Volwassen vrouwtjes hebben een prachtige geel-zwarte tekening

Argiope bruennichi Argiope bruennichi
Argiope bruennichi man Argiope bruennichi man en vrouw
Argiope bruennichi Argiope bruennichi
Argiope bruennichi vrouw Argiope bruennichi vrouw
Argiope trifasciata
Argiope trifasciata
Argiope trifasciata by Victor Falzon, Malta Argiope trifasciata
Argiope lobata Argiope lobata
Argiope lobata (H C Torreggiani, Malta)
Argiope lobata (H C Torreggiani, Malta)
Argiope lobata Argiope lobata
Argiope lobata (Bill Sawyer) Argiope lobata (Bill Sawyer)


Genus Cercidia

De enige species in dit genus. De spin wordt gekarakteriseerd door zijn ovale abdomen dat puntig aan de voorkant is. De 3 tot 4 mm grote spin maakt een wielweb vlak boven de grond met een gat in het centrum. De spin wacht in het web op zijn prooi en laat zich direct op de grond vallen bij onraad.

Cercidia prominens Cercidia prominens
Cercidia prominens Cercidia prominens

Genus Cyclosa

 

 

Twee vreemd uitziende soorten bevat dit genus, Cyclosa conica en Cyclosa oculata. De spinnen zijn 3 - 6 mm groot.
De kleur en tekening van de algemeen voorkomende Cyclosa conica is erg variabel. Het smalle achterlijf heeft een opvallende bult.
Cyclosa occulata
heeft een paar knobbels aan de voorkant en twee aan de achterkant.
De grote webben zijn opvallend. Deze bevat een onregelmatige draad vaal met rommel er in wat de spin goed camoufleert. Je vind deze spinnen op zonnige plekken in struiken en lage vegetatie.
De eitjes worden in deze draad gelegd.

Cyclosa conica
  Cyclosa conica
Cyclosa conica Cyclosa conica
Cyclosa conica Cyclosa conica
Cyclosa conica Cyclosa conica
Cyclosa conica man Cyclosa conica


Genus Gibbaranea

Vier soorten bevat dit genus in NW-Europa en hun lengte varieert tussen 4 en 10 mm. Beide sexen hebben één paar bulten aan de voorkant van het achterlijf.

Gibbaranea gibbosa Gibbaranea gibbosa
Gibbaranea gibossa Gibbaranea gibossa
Gibbaranea gibbosa Gibbaranea gibbosa

Gibbaranea bituberculata

Gibbaranea bituberculata

Gibbaranea bituberculata

  Gibbaranea bituberculata

Gibbaranea bituberculata
Gibbaranea omoeda Gibbaranea bituberculata
Gibbaranea omoeda Gibbaranea omoeda
Gibbaranea omoeda Gibbaranea omoeda


Genus Larinioides

Larinioides sclopetarius leeft voornamelijk op de door de mens gemaakte stalen objecten zoals bruggen en komt nauwelijk voor op plantengroei. De spin is gevonden in de waterleidingduinen op een stalen sluisje. De spin is zwart met wit maar er is ook een bruin-witte variant.

Larinioides sclopetarius

Larinioides sclopetarius

.Larinioides sclopetarius

.Larinioides sclopetarius

Larinioides sclopetarius

Larinioides sclopetarius male

Larinioides sclopetarius male

Larinioides cornutus
Larinioides cornutus  

Larinioides cornutus

Larinioides cornutus

Larinioides cornutus

Larinioides cornutus man

Larinioides cornutus

Larinioides cornutus

Larinioides cornutus

Larinioides cornutus

Larinioides cornutus female and male  
Larinioides cornutus male  


Genus Mangora

 

Mangora acalypha Maar een soort komt in deze regio voor en ze de grootte is tussen de 2,5 en 4 mm. De spin maakt een bijna horizontaal wielweb in bosjes of op lage plantengroei. Het web is klein maar kan wel 60 spiralen bevatten.
Mangora acalypha Mangora acalypha
Mangora acalypha Mangora acalypha
Mangora acalypha

Genus Neoscona

Neoscona adianta lijkt op de eikenbladspin Aculepeira ceropegia maar is kleiner. De man is 4-5 mm groot en de vrouw is 5-7 mm. Komt regelmatig op heidevelden voor.

Neoscona adianta Neoscona adianta
Neoscona adianta door Floris Grotenhuis  

Genus Nuctenea

Deze platte spin komt voornamelijk voor onder schors van dode bomen waar het zich gedurende de dag verstopt.
Het mannetje is ongeveer 9 mm lang en het vrouwtje 14 mm.
Nuctenea umbratica Nuctenea umbratica
Nuctenea umbratica man Nuctenea umbratica man
Nuctenea umbratica Nuctenea umbratica
Nuctenea umbratica man Nuctenea umbratica man en vrouw
Nuctenea umbratica Nuctenea umbratica
Nuctenea umbratica vrouw Nuctenea umbratica vrouw


Genus Singa and Hypsosinga

Vier soorten komen voor in NW-Europa. Ze hebben een grootte van 2 tot 5 mm. Het abdomen is ovaal met een vettige glans
De mannetjes kunnen geheel zwart zijn. Ze spinnen wielwebben in lage vegetatie, vaak dicht bij water.

Singa nitidulaSinga nitidula
Singa nitidula Singa nitidula
Singa hamata Singa hamata
Singa hamata Singa hamataSinga hamata
Hypsosinga heri
Hypsosinga heri  
Hypsosinga heri Hypsosinga heri
Hypsosinga heri
Hypsosinga heri
Hypsosinga heri

 


Genus Zilla

Zilla diodia is de enige Europese soort van dit genus en is 2 - 3 mm.
De spin maakt haar web in de schaduw in struiken en verschuilt zich niet maar blijft in het web hangen om de prooi op te wachten.
Man en vrouw zien er gelijk uit.

Zilla diodia


Genus Zygiella


Zygiella x-notata
leeft vaak in de buurt van huizen en is de spin die de ramenlapper vaak tot wanhoop drijft. Ze zitten veel in de randen van ramen.
Het is de enige spin die in de winter nog wielwebben maakt. De man kan 5 mm lang worden en het vrouwtje 7 mm.
Zygiella atrica is iets bruiner en en leeft niet in de omgeving van huizen op bosjes of rotsen.
De spin maakt een wielweb waarin twee sectoren ontbreken. Door het midden van de twee ontbrekende sectoren loopt de signaaldraad naar de schuilplaats van de spin.

Zygiella X-notata
Zygiella x-notata man Zygiella x-notata vrouw
Zygiella atrica Zygiella X-notata
Zygiella atrica vrouw Zygiella x-notata vrouw
Zygiella atrica vrouw Zygiella atrica man

Terug naar start <------


Ed Nieuwenhuys, 13 feb 2023
6 jun 2020, 29 december 2019, 17 November 2013,14 Augustus 2011, 24 oktober 2009, 24 Mei, 2005, .. 1996