Cyclosa conica met een prooi in haar wielweb
Cyclosa conica met een prooi in haar wielweb
Dit is een grote familie met meer dan 2500 soorten wereldwijd. In Europa zijn
er zeventien genera met 50 beschreven soorten.
Als deze spinnen maken een wielweb die groot zijn in verhouding met de grootte
van de spin. De spiralen van deze webben zitten in het centrum dichter op elkaar.
De genera Cyclosa en Argiope maken een extra dicht spinsel in
het centrum van het web.
De meest bekende wielwebspin is wel Araneus diadematus, de kruisspin,
met in andere talen namen als: cross spider, Kreuzspinne or Epeire diademe.
In Nederland komt Argiope bruennichi elk jaar noordelijker en kan zelfs
tot het midden van Nederland waargenomen worden. Dit is waarschijnlijk te wijten
aan de mildere winters. Zij wordt ook wel wespspin genoemd, door haar
tekening die lijkt op een wesp. Verder is de witte zigzag band in haar web opvallend.
Zie Argiope.
Meer informatie over de webbouw hier --> Web en zijde
Genus Araneus
Araneus is waarschijnlijk de spin die het meest gezien wordt. Ze is vrij groot
(8 tot 20 mm) en ze maakt grote webben. In de herst zijn de webben en spinnen
op zijn grootst en menigeen loopt er in de morgen in. In de ochtend, als de
zon in de met dauwdruppels bedekte draden schijnt, zijn de webben op zijn mooist.
Het mannetje is vaak veel kleiner dan het vrouwtje en hij moet zeer voorzichtg
te werk gaan om het vrouwtje te kunnnen en mogen bevruchten. In de Herst verlaat
het vrouwtje haar web en legt een gelige eicocon met 300 tot 800 eitjes op een
beschutte plek. Daar blijft ze zitten tot ze overlijdt. De eitjes overwinteren
en komen pas in mei weer uit. De jonge spinnetje zijn geel met een zwarte stip
op het achterlijf.
Als het web van deze spinnen vernield is door de wind, oud wordt of vernield raakt door het vangen van veel prooi dan eet de spin een groot gedeelte van het web op en spaart zij kostbare energie. De belangerijke consrtructiedraden laat de spin zitten zodat zij de volgende dag snel het web opnieuw kan spinnen.
De soort varieërt veel in kleur en tekening en zij kunnen in enkele dagen verkleuren naar een andere kleur.
 Araneus diadematus |
|
 |
Jonge wielwebspinnetjes. |
 |
 |
| Araneus diadematus man | Araneus diadematus vrouw |
| De kruisspin kan je overal vinden. Ook vaak voor de ramen van het huis. (Ze houden waarschijnlijk ook veel van TV-kijken). |
|
 |
 |
| Araneus diadematus man en vrouw | Araneus diadematus kan enorm verschillen in kleur en tekening |
 |
 |
| Araneus diadematus | Araneus diadematus |
 |
 |
| Araneus angulatus | Araneus ZZ083 circe? |
 |
 |
| Araneus quadratus | Araneus quadratus |
 |
|
 |
 |
| Araneus quadratus | Araneus quadratus by Paul Beattle |
 |
 |
| Araneus quadratus male | Araneus quadratus male |
 |
 |
| Araneus marmoreus var. pyramidatus Foto Eric van Poppel | Araneus quadratus in enkele dagen naar wit verkleurd |
 |
 |
| Araneus marmoreus var. pyramidatus Foto Hans Jonkman | Araneus marmoreus Foto Hans Jonkman |
Genus Araneus was Atea
 |
 |
| Araneus sturmi witruitwielwebspin | Araneus sturmi witruitwielwebspin |
| Deze spin leeft op coniferen en struiken en is 3 -5 mm groot. Deze spin lijkt erg op Atea triguttata (drievlekwielwebspin) de andere species in dit genus. | |
Genus Aculepeira
Van de twee Europese soorten komt alleen Aculepeira ceropegia noordelijker voor.
De spin is 12 tot 15 mm lang. Ze wordt ook eikenbladspin genoemd naar de vorm van het eikenblad op het achterlijf.
Ze maakt een wielweb en een vluchtplaatsmatje in de buurt van het web.
 |
 |
| Aculepeira ceropegia | Aculepeira ceropegia |
 |
 |
| Aculepeira armida | Aculepeira armida |
Agalenatea redii is het enige Europese lid in dit genus. De man is 3,5 - 4,5 mm lang en het vrouwtje 5,5 - 7 mm.
Ze kan herkend worden aan het bijna circelvormige achterlijf en het V-teken aan de voorkant hiervan.
De spin is erg variabel van kleur en tekening.
 |
 |
| Agalenatea redii | Agalenatea redii |
 |
 |
| Agalenatea redii | Agalenatea redii |
 |
 |
| Agalenatea redii | Agalenatea redii |
Genus Araniella
 |
|
| Araniella cucurbitina vrouw in web Araniella cucurbitina lijkt erg op Araniella alpica (onder) De rode punt bij haar spintepels is karakteristiek voor deze spin. Ze zijn 4 - 11 mm groot. |
|
 |
 |
| Araniella cucurbitina vrouw | Araniella cucurbitina man |
 |
|
 |
 |
| Araniella cucurbitina vrouw en man. De man zoekt voorzichtig toenadering | |
 |
 |
| Araniella alpica | Araniella inconspicua (by Lionel Dabat) |
| Araniella alpica leeft in de Alpen zoals haar naam doet vermoeden. Ze lijkt erg op Araniella inconspicua en Araniella opisthographa. | |
 |
 |
| Araniella displicata bewaakt haar cocon met eitjes. | Araniella displicata male |
 |
 |
| Araniella displicata female | Araniella displicata juvenile |
 |
 |
| Araniella displicata | Araniella maderiana (by Gustavo Peña Tejera) |
Meer op deze pagina
Argiope bruennichi valt op door de witte zigzag band die in het web loopt. Dit is karakteristiek voor alle Argiopes.
Lang is gedacht dat de zigzagband het web zou versterken maar er zijn andere theorieën. De zigzag zou kunnen dienen op vogels er van te weerhouden om door het web heen te vliegen.
Een andere theorie kan makkelijk getoetst worden door de spin te bedreigen met een stokje. Ze gaat dan in het web trillen en door de witte zigzagbanden ziet dit er vervaarlijk uit. Het schrikt dus belagers af.
Een laatste theorie is dat de banden UV-straling extra weerkaatsten wat insecten zou aanlokken.
Het vrouwtje van Argiope bruennichi heeft een lengte van 11 tot 15 mm en het veel kleinere mannetje 4 tot 4,5 mm.
Ze maakt het web dicht bij de grond in lang gras. Argiope bruennichi is de enige soort in dit genus in NW-Europa.
Argiope bruennichi (jong) of wespspin.
Het vrouwtje maakt bruine flesvormige eizakjes die ze in het web hangt en bewaakt.
Als de eitjes zijn uitgekomen gaat de moeder dood.
Kijk ook eens op de pagina Argiopes from the USA en op de Australian spider site.
Volwassen vrouwtjes hebben een prachtige geel-zwarte tekening
 |
 |
| Argiope bruennichi man | Argiope bruennichi man en vrouw |
 |
 |
| Argiope bruennichi vrouw | Argiope bruennichi vrouw |
 |
 |
| Argiope trifasciata by Victor Falzon, Malta | Argiope trifasciata |
 |
 |
| Argiope lobata (H C Torreggiani, Malta) |
Argiope lobata (H C Torreggiani, Malta) |
 |
 |
| Argiope lobata (Bill Sawyer) | Argiope lobata (Bill Sawyer) |
Genus Cercidia
De enige species in dit genus. De spin wordt gekarakteriseerd door zijn ovale abdomen dat puntig aan de voorkant is. De 3 tot 4 mm grote spin maakt een wielweb vlak boven de grond met een gat in het centrum. De spin wacht in het web op zijn prooi en laat zich direct op de grond vallen bij onraad. |
|
 |
 |
| Cercidia prominens | Cercidia prominens |
|
Genus Cyclosa
Twee vreemd uitziende soorten bevat dit genus, Cyclosa conica en Cyclosa oculata.
De spinnen zijn 3 - 6 mm groot. |
 |
| Cyclosa conica | |
 |
 |
| Cyclosa conica | Cyclosa conica |
 |
 |
| Cyclosa conica man | Cyclosa conica |
Genus Gibbaranea
Vier soorten bevat dit genus in NW-Europa en hun lengte varieert tussen 4 en 10 mm. Beide sexen hebben één paar bulten aan de voorkant van het achterlijf.
 |
 |
| Gibbaranea gibbosa | Gibbaranea gibbosa |
 |
 |
| Gibbaranea gibbosa | Gibbaranea gibbosa |
|
|
|
|
Gibbaranea bituberculata |
Gibbaranea bituberculata |
 |
 |
| Gibbaranea omoeda | Gibbaranea bituberculata |
 |
 |
| Gibbaranea omoeda | Gibbaranea omoeda |
Genus Larinioides
Larinioides sclopetarius leeft voornamelijk op de door de mens gemaakte stalen objecten zoals bruggen en komt nauwelijk voor op plantengroei. De spin is gevonden in de waterleidingduinen op een stalen sluisje. De spin is zwart met wit maar er is ook een bruin-witte variant.
|
|
|
|
.Larinioides sclopetarius |
.Larinioides sclopetarius |
|
|
|
|
Larinioides sclopetarius male |
Larinioides sclopetarius male |
 |
|
| Larinioides cornutus | |
|
|
|
|
Larinioides cornutus |
Larinioides cornutus man |
 |
|
| Larinioides cornutus |
Larinioides cornutus |
 |
|
| Larinioides cornutus female and male | |
 |
|
| Larinioides cornutus male | |
Genus Mangora
 |
Maar een soort komt in deze regio voor en ze de grootte is tussen de 2,5 en 4 mm. De spin maakt een bijna horizontaal wielweb in bosjes of op lage plantengroei. Het web is klein maar kan wel 60 spiralen bevatten. |
 |
 |
 |
 |
 |
|
Genus Neoscona
Neoscona adianta lijkt op de eikenbladspin Aculepeira ceropegia maar is kleiner. De man is 4-5 mm groot en de vrouw is 5-7 mm. Komt regelmatig op heidevelden voor.
 |
 |
| Neoscona adianta | Neoscona adianta |
 |
|
| Neoscona adianta door Floris Grotenhuis | |
Genus Nuctenea
Deze platte spin komt voornamelijk voor onder schors van dode bomen waar het zich gedurende de dag verstopt. |
 |
| Nuctenea umbratica man | Nuctenea umbratica man |
 |
 |
| Nuctenea umbratica man | Nuctenea umbratica man en vrouw |
 |
 |
| Nuctenea umbratica vrouw | Nuctenea umbratica vrouw |
Genus Singa and Hypsosinga
Vier soorten komen voor in NW-Europa. Ze hebben een grootte van 2 tot 5 mm. Het abdomen is ovaal met een vettige glans
De mannetjes kunnen geheel zwart zijn. Ze spinnen wielwebben in lage vegetatie, vaak dicht bij water.
  |
|
| Singa nitidula | Singa nitidula |
 |
 |
| Singa hamata | Singa hamataSinga hamata |
 |
|
| Hypsosinga heri | |
 |
 Hypsosinga heri |
 Hypsosinga heri |
|
Genus Zilla Zilla diodia is de enige Europese soort van dit genus en is 2 - 3 mm. |
 |
 |
 |
Genus Zygiella
Zygiella x-notata leeft vaak in de buurt van huizen en is de spin die de
ramenlapper vaak tot wanhoop drijft. Ze zitten veel in de randen van ramen.
Het is de enige spin die in de winter nog wielwebben maakt. De man kan 5 mm lang worden en het vrouwtje 7 mm.
Zygiella atrica is iets bruiner en en leeft niet in de omgeving van huizen op bosjes of rotsen.
De spin maakt een wielweb waarin twee sectoren ontbreken. Door het midden van de twee ontbrekende sectoren loopt de signaaldraad naar de schuilplaats van de spin.
 |
 |
| Zygiella x-notata man | Zygiella x-notata vrouw |
 |
 |
| Zygiella atrica vrouw | Zygiella x-notata vrouw |
 |
 |
| Zygiella atrica vrouw | Zygiella atrica man |
Ed Nieuwenhuys, 13 feb 2023
6 jun 2020, 29 december 2019,
17 November 2013,14 Augustus 2011,
24 oktober 2009,
24 Mei, 2005, .. 1996
