Kogelspinnen

Familie Theridiidae

Dit is een vrij grote spinnenfamilie met in Europa meer dan 300 beschreven soorten. De aanwezigheid van deze spinnen, die leven op droge stenige muren van huizen, schuren en dergelijke, is te herkennen aan het niet kleverige, driedimensionale, ruimtelijke, web dat er wat rommelig uitziet.
De spin verstopt zich in het donker of trekt zich terug in een met rommel bedekte schuilplaats dat van webdraad gemaakt is.
Er zijn soorten die een zeer simpel H-vormig web van één draad maken en sommige soorten maken zelfs helemaal geen web.
De naam kogelspin slaat op het vaak kogelronde, glimmende achterlijf van de spin.
De Theridiidae vallen onder de groep kaardespinnen (Zie: webdraad) omdat zij hun zijde kammen (kaarden) met borstels die op de achterpoten zitten. In het geborstelde, niet plakkerige, webdraad raken insecten verward.

Ook de "Zwarte weduwe" behoord tot deze familie. De beet van deze Latrodectus-spin is niet dodelijk voor de mens zoals vaak wordt beweerd. Hij kan wel zeer pijnlijk zijn, maar dat is een bijensteek ook. De "Zwarte weduwe" komt niet in Nederland en België voor. More about Latrodectus venomity here <--

De koffieboonspin Steatoda bipunctata

Genus Asagena

Deze spin is tussen de 3 en 5 mm lang en kan in heel Europa worden gevonden in droog grasland.
Asagena phalerata, Heidesteatoda, wordt vaak waargenomen tussen mieren en zelf in mierennesten. Zoals verwacht leeft zijn voornamelijk van mieren.


Asagena phalerata	Asagena phalerata

Genus Crustulina

Twee soorten, met een lengte tussen de 1,5 en 2,5 mm, komen in onze streken voor.
Beide soorten maken onopvallende webjes is lage vegetatie.
De eicocon is wit en ovaal van vorm en wordt vaak bewaakt door het vrouwtje.
Man en vrouw lijken sterk op elkaar.


Crustulina guttata (Gevlekt raspspinnetje)	Crustulina guttata

Genus Enoplognatha


Enoplognatha ovata (Gewone tandkaak) komt in verschillende kleuren, wit, geel en rood of combinatie hiervan voor. De gepaarde zwarte vlekken zijn altijd aanwezig. Het is een agressieve jager die er niet voor terugdeinst om grote prooien te overmeesteren. Ze hebben een lengte van 3 tot 6 mm en de spin leeft op lage vegetatie en struikgewas. Opvallend zijn de blauwe eicocons. Het blad waarop de eicocon ligt is vaak wat omgekruld. Enoplognatha ovata lijkt erg op Enoplognatha latimana.

Enoplognatha ovata met eicocon	Enoplognatha ovata	Enoplognatha ovata man



Er zijn drie kleurvariëteiten van Enoplognatha ovata. Wit, geel en rood.

Enoplognatha ovata


Enoplognatha mordax? (Schorrentandkaak)	Enoplognatha mordax?

Genus Episinus

Deze spin lijkt met zijn lange en slanke uiterlijk niet op een Theridiid .
De lengte van deze spin is ongeveer 5 mm en de soort kan laag bij de grond tussen de vegetatie gevonden worden.
In Europa komen drie soorten voor en de soorten lijken op elkaar. Ook de man en vrouw lijken sterk op elkaar maar het mannetje is iets slanker.
De voortplanting vindt plaats in de zomer. De eicocon is ovaalvormig en wit van kleur.

De spin maakt een simpel H- of Y-vormig web vlakbij de grond.
De plakkerige uitweinden van het web worden aan de grond en aan de planten boven de spin vastgemaakt. De spin houdt met zijn poten alle draden bij elkaar.

Episinus maculipes (Struikkabelspin)

Genus Lasaeola



Lasaeola tristis	Lasaeola tristis

Genus Latrodectus

Latrodectus elegans (Photo Freek Beijdorff, Thailand)
Latrodectus spinnen bouwen hun web op donkere plaatsen vlakbij de grond. Zij hebben de voorkeur voor verscholen plekken bij gebouwen, verlaten knaagdierholen en tussen steenspleten. In huis komen zijn nauwelijks voor. Het web is goed herkenbaar door het rommelige uiterlijk met meerdere vertikale draden naar de grond. De draad van het web is bijzonder sterk. Rondlopende insecten raken vastgeplakt aan de plakkerige draden en worden daaraan door de spin naar boven gehezen, in zijde gewikkeld en leeggezogen. Deze spinnen leggen tussen de 200 en 500 eitjes in 4-5 cocons waar de jongen na 14 dagen uitkomen. Vrouwtjes worden in 4-8 maanden volwassen terwijl mannetjes dat in 2-3 maanden doen. De jongen verlaten de broedplaats door een spindraad uit het achterlijf in de wind te laten wapperen en zich daarmee weg te laten blazen ( dit wordt "balooning" genoemd). Volwassen in zij ongeveer 10 mm lang. Hij is veel kleiner met zijn 3 mm lengte. In Europa kunnen wij Latrodectus tredecimguttatus tegenkomen.
	Latrodectus tredecimguttatus female (picture from wikipedia)

Latrodectus uit Congo door Stefaan Vinckevleugel	Latrodectus tredecimguttatus man (foto van Wikipedia)
Australische Zwarte weduwe. See more here
Latrodectus hasselti vrouw	Latrodectus hasselti vrouw en man

Genus Neottiura

Deze spin leeft in lage vegetatie en struikgewas en in in de zomer actief. Ze zijn is ongeveer 3 mm groot.
In Europa komen zeven soorten voor.


Neottiura bimaculata vrouw	Neottiura bimaculata man

Neottiura uncinata	Neottiura uncinata Let op de enorm lange palpen

Genus Paidiscura

Twee soorten komen in Europa voor van deze enkel mm's kleine spin. Theridon pallens werd onlangs in dit genus geplaatst.


Paidiscura pallens	Paidiscura orotavensis door Gustavo Peña Tejera


Paidiscura pallens with egg-sacs Photo Hans Jonkman

Paidiscura pallens	Paidiscura pallens

Genus Parasteatoda

Deze spinnen hebben een lengte die varieert tussen de 3 en 7 mm. De soort kan eenvoudig herkend worden aan het achterlijf dat van opzij gezien veel hoger is dan breed. Van bovenaf gezien is het achterlijf cirkelvormig In één soort kan de kleurvariatie groot zijn zoals onderstaande foto's laten zien .De eicocon lijkt van bruin papier gemaakt te zijn. De schuilplaats van de spin in het web bevindt zich in het midden van het web is is vaak een kegelvormig gevouwen blaadje vaak bedekt met rommel en dode insecten. Parasteatoda tepidariorum, broeikasspin, komt in de hele wereld voor - is een kosmopoliet - en bouwt zijn web vaak op de droge muren van gebouwen. In Nederland komt hij voor in kassen, binnenshuis en vlak bij huis onder tuintafels, tussen tuinpotten waar hij goed gedijt.

Parasteatoda lunata (Prachtkogelspin) man en vrouw in het web

Parasteatoda lunata met jongen	Parasteatoda lunata man

Parasteatoda lunata	Parasteatoda simulans

Parasteatoda simulans	Parasteatoda simulans

Parasteatoda simulans	Parasteatoda tepidariorum (Broeikasspin) met mier

Parasteatoda tepidariorum	Parasteatoda tepidariorum met eicocon

Parasteatoda tepidariorum	Parasteatoda tepidariorum man

Parasteatoda tepidariorum	Parasteatoda tepidariorum Peter Bijkerk, Heiloo

Parasteatoda tepidariorum met een trilspin Pholcus	Parasteatoda tepidariorummet een huisspinTegenaria sp.

Genus Phylloneta


Phylloneta impressa Grote wigwamspin	Phylloneta impressa was Theridion impressum

Phylloneta sisyphium heette Theridion sisyphium	Phylloneta sisyphium heette Theridion sisyphium

Phylloneta sisyphium was Theridion sisyphium	Phylloneta sisyphium was Theridion sisyphium

Genus Platnickina (was genus Keijia)


Platnickina tinctum (heette Keijia tinctum en daarvoor Theridion tinctum )


Platnickina tinctum male

Genus Selimus (was genusAnelosimus)

Drie soorten komen voor in NW-Europa. Ze zijn herkenbaar aan de donkere middenband op het achterlijf.
Deze spinnen zijn ongeveer 3 mm lang en ze komen voor op struikgewas en bomen.


Selimus vitatatus man (Slanke kogelspin)	Selimus vitatatus

Selimus vittatatus vrouw	Selimus vittatatus vrouw

Selimus vittatatus Foto Hans Jonkman

Genus Steatoda

In NW-Europe komen acht soorten voor. Ze hebben een robuust uiterlijk.
Er loopt altijd een smalle band aan de voorkant van het achterlijf.

Steotoda bipunctata, ook wel koffieboonspin genoemd, is een algemene spin in en rond huizen. Ze heeft een lengte van 4 - 7 mm.


Steatoda bipunctata vrouw	Steatoda bipunctata man

Steatoda bipunctata vrouw met eitjes	Steatoda bipunctata mam op een krantenfoto

Steatoda albomaculata man	Steatoda albomaculata vrouw

Steatoda grossa met vlieg	Steatoda grossa variant met bijna geheel zwart abdomen

Steatoda grossa	Steatoda grossa

Asagena phalerata was Steatoda phalerata	Steatoda grossa

Steatoda triangulosa	Steatoda triangulosa


Steatoda? ZZ171	Steatoda? ZZ172

Steatoda ?	Steatoda paykulliana, lijkt sterk op de Latrodectus tredecimguttatus

Genus Theridon

Zeventig soorten komen in onze streken voor. zij hebben een lengte van 2 tot 5 mm.
Deze soorten spinnen kris-kras draadjes tussen struiken en bomen. Het merendeel van deze spinnen bewaakt de eicocon die aan de spintepels bevestigd is.


Theridon varians	Theridon varians door Hans Jonkman

Theridion pallens female. Zie meer bij nieuwe name: Paidiscura	Theridion pallens man Zie meer bij nieuwe name: Paidiscura

Theridion pictum (Rood visgraatje)	Theridion pictum

Theridion pictum	Theridon melanurium

Ed Nieuwenhuys, 16 august 2020
1 april 2019, 23 december 2017, 15 june 2016, 6 november 2012 , 2 july 2011, 30 april 2010 , 29 september 2009, 22 December 2008, 1 oktober 2006, 10 august 2006, 19 february 2006, 3 May 2005, April 14, 2002

Back <------